Oentsjerk, Mariakerk
|
| Kerk |
|
De kerk is gebouwd in de 13e eeuw, op de plek waar een turfstenen kerkje uit de 11e eeuw
heeft gestaan. Oorspronkelijk was deze herbouwde kerk een kruiskerk maar de transeptarmen
zijn rond 1500 afgebroken. In de 19e eeuw kreeg het koor een vijfzijdige sluiting. Het schip
en toren zijn in romaanse stijl opgebouwd in rode baksteen. Aan de noordmuur is nog te zien
waar de transeptarm gezeten heeft. Ook bevinden zich daar twee dichtgemetselde romaanse ramen
en een voormalige ingang. De zadeldaktoren, die pas later in 1350 is aangebouwd, werd aan het
begin van de 20e eeuw getroffen door de bliksem en raakte zwaar beschadigd. De toren is toen
voorzien van een laag rode baksteen. Bovenin hangen twee luidklokken, waarvan één uit 1493 van
klokkengieter Hermannus, en een jongere uit 1769. De kerk is grondig gerestaureerd in de jaren
1974-1976 en het westelijke deel is eind 20e eeuw aangepast.
Het schip wordt overkapt met een casettegewelf met trekbalken in donkergroene kleur. De wanden zijn wit gepleisterd en aan de noorzijde is ook vanuit de binnenkant de vroegere transeptboog nog te zien. De kansel dateert uit 1631 en is gemaakt door Dirk Claesz uit Franeker. Ook de overhuifde herenbank stamt uit diezelfde periode terwijl de overige banken uit de 19e eeuw komen. Er hangen rouwborden uit de 17e en 18e eeuw van diverse adelijke families of oversten uit het leger. Ook bevinden zich in de toren 16e en 17e eeuwse zerken die tijdens de restauratie van 1974 zijn gevonden. De kerk is een rijksmonument. |
| Orgel |
| 1871 |
| Het orgel is gebouwd door de orgelmaker Petrus van Oeckelen uit Harendermolen en was een geschenk van Mr. S.P. Baron van Heemstra. Op 22 oktober werd het huidige orgel ‘ingespeeld’ door Jhr. S.W. Trip uit Groningen. |
| 1882 |
| Orgelmakers L. van Dam en Zn. uit Leeuwarden onderhouden het instrument. |
| 1923 |
| De N.V. v/h P. van Dam uit Leeuwarden herstelt het orgel voor een bedrag van ruim ƒ 850,00. Er wordt o.a. de zwel aangebracht. |
| 1927-1964 |
| De Leeuwarder firma Vaas en Bron is verantwoordelijk voor het onderhoud waarna dit overgaat naar Fa. Bakker & Timmenga uit Leeuwarden (1965–1969). |
| 1974-1976 |
| Het orgel werd ‘hersteld’ door J. Vos van de Groninger orgelwacht. De windlade werd aangepakt en de loden conducten vervangen door flexibele slang. |
| 1982 |
| Het onderhoud komt weer bij Fa. Bakker & Timmenga uit Leeuwarden terecht. |
| 2004-2005 |
| Het orgel wordt gerestaureerd door Fa. Bakker & Timmenga uit Leeuwarden onder advies van Jan Jongepier uit Leeuwarden. De kas is geschilderd door schildersbedrijf Mosselaar te Gytsjerk. Helaas is toen het bladgoud niet vernieuwd maar overgeschilderd in goud-brons. Op zondag 13 maart 2005 is het orgel weer in gebruik genomen met een bespeling door de adviseur. |
| Dispositie |
| manuaal, C - g''' | Pedaal, C - a | ||||||
|
Bourdon B/D Prestant Holpijp Viola di Gamba Octaaf Fluit Quint Octaaf Trompet B/D |
16' 8' 8' 8' 4' 4' 3' 2' 8' |
Aangehangen | |||||
| Werktuigelijke registers | |||||||
|
Windloser Zwel |
|||||||
| Geschiedenis over kerk en orgel |
| Verteller | : | Jan Jongepier (1941-2011) |
| Duur | : | 7 minuten en 38 seconden |
| Bron | : | Radio opname Omrop Fryslân uit 2005 |
| Improvisatie over Lied 442 LbK |
| Organist | : | Jan Jongepier |
| Duur | : | 9 minuten en 18 seconden |
| Bron | : | Radio opname Omrop Fryslân uit 2005 |